Ankara Tabip Odası geçinemeyen hekim emeklilerinin sorunlarını gündemde tutmaya devam ediyor. Oda’dan yapılan açıklamada, sosyal güvenlik hakkının ayrılmaz bir parçası olan emekliliğin Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınan temel bir yurttaş hakkı olmasına karşı, yaşlı nüfus içindeki güvencesizlik ve yoksulluğun derinleştiği belirtildi.
2002 yılında emekli aylığının kişi başına GSYH’ye oranı yüzde 46,4 iken 2024 yılının başında yüzde 27,7’ye gerilediği belirtilen açıklamada şöyle denildi:
“Emekli aylıklarına Türkiye’de Avrupa’nın yarısından daha az kaynak ayrılıyor. Emekli ödemelerinin GSYH’ye oranı AB üyesi 27 ülke ortalamasında yüzde 9,5 iken, Türkiye’de sadece yüzde 4,1’dir.
SGK prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık ödemelerini karşılama oranı SGK’nin mali durumunu yansıtır. DİSK-AR’ın yaptığı araştırmaya göre, SGK’nin geliri artıyor ancak emekliye ayrılan kaynak azalıyor.
BÜTÇEDEN DAHA FAZLA KAYNAK AYRILMALI
Prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık ödemelerini karşılama oranı 2002’de yüzde 61 iken 2023’te yüzde 76,4’e yükseldi. Buna karşılık SGK’ye yapılan bütçe transfer miktarının hem GSYH’ye oranı hem de bütçeye oranı geriliyor. 2008-2024 arasında SGK’ye yapılan bütçe transferlerinin oranı 5,2 puan azaldı. Bu da emeklilere GSYH’den ve bütçeden verilen payın azalması anlamına geliyor.
Geçinmek zorunda kalan emekli nüfusun büyük bölümü düşük emekli aylıklarından ötürü çalışmak zorundadır. Bu kesimlerden birisi de emekli hekimlerdir.
Ankara Tabip Odası olarak yaptığımız bir araştırmaya göre yaklaşık her 4 hekimden 3’ü emekli olduktan sonra geçinebilmek için çalışma hayatında yer alıyor.
Çalışmak zorunda kalan emekli hekimlerin önemli bölümü özel hastanelerde veya ortak sağlık güvenlik birimlerinde güvencesiz koşullarda istihdam ediliyor.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Emekli hekimlerin içerisinde bulduğu dezavantajlı konumdan istifade etmek isteyen işverenlerin önemli bir bölümü ücret ve hak pazarlığına imkân tanımıyor.
Farklı sosyal güvenlik kurumlarından emekli olan hekimler arasındaki gelir adaletsizliği giderilmeli ve bütün kurumlar için yoksulluk sınırının üstüne çıkarılmalıdır.
Emekli hekimlere ödenen ek ödemelerde çalışan- çalışmayan ayrımı gözetilmeden tüm emekli hekimleri kapsayacak düzenlemeler yapılmalıdır.
SGK emeklisi hekimlerin çalışması durumunda maaşlarından yapılan yüksek kesintilere son verilmelidir.
7200 ek gösterge çalışan ve emekli bütün hekimlere yönelik olarak ayrımsız şekilde hayata geçirilmelidir.
