İstanbul Çevre Konseyi: Tarihi bentlerdeki suların israfı önlenmeli, denize boşaltılmasına son verilmeli

<p>Osmanlı döneminde Belgrad Ormanı’na inşa edilen 7 bentten biri olan Valide bendindeki sular, İstanbul Su ve Kanalizasyon Genel İdaresi (İSKİ) tarafından restorasyon nedeniyle denize akıtıldı. 4 yıldır denize boşa akan sular sebebiyle bent kururken, Topuzlu Bentte de azalan su seviyesi havadan çekilen görüntülere yansıdı. İstanbul <a href="https://haymanagazetesi.org/haberleri/cevre" class="tag-link" title="Son dakika Çevre haberleri" target="_blank">Çevre</a> Konseyi Genel Sekreteri Zafer Murat Çetintaş, “ İSKİ, özellikle Valide Bendinde tadilat yapacağız diye 4 senedir suyu denize akıtıyor. Şu anda orası <a href="https://haymanagazetesi.org/haberleri/orman" class="tag-link" title="Son dakika orman haberleri" target="_blank">orman</a> olmak üzere” dedi.</p>

<p>4 yıl önce İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) tarafından restorasyon çalışmalarına tabi tutulan Belgrad Ormanı'ndaki tarihi bentlerden Valide Bendi ve Topuzlu Bent, Osmanlı döneminde İstanbul halkının su ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa edilmişti. Ancak, restorasyon sonrası bu bentlerde herhangi bir bakım veya düzenleme yapılmamış olup, suların akışı kontrolsüz bir şekilde gerçekleşti. Bu nedenle, sular denize boşaltılmaya başlandı. Ancak, bu suların denize akıtıldığı bölgelerde kirlilik ve kötü koku sorunları meydana geldi. Valide Bendi, suların boşaltılmasıyla tamamen kurumaya yüz tutarken, çevresi yeşilliklerle kaplandı. Topuzlu Bent'te ise su seviyesi düşmeye başladı. Bu durum, havadan çekilen görüntülerle net bir şekilde görüldü.</p>

<p>Tarihi bentlerdeki 4 yıldır yapılmayan restorasyon sonucunda yaşananları anlatan İstanbul Çevre Konseyi Genel Sekreteri Zafer Murat Çetintaş, “Şu an da Belgrad Ormanı’nda 7 tane bentten biri olan Topuzlu Bentteyiz. Kanuni Sultan Süleyman ile birlikte başlayan İstanbul’un su sorununu çözecek bir proje. O zamanlar nüfus 500 bin sonra 70’li yıllarda 1 milyona çıktı. Nüfus 500 binken İstanbul’da bu 7 tane Kanuni Sultan Süleyman’dan sonra sadrazamların, padişahların yaptırdığı bu barajlardan en son Valide Bendi yapıldı. Bu barajlar İstanbul’un suyunu sağlıyordu. Belgrad Ormanlarında, Taksim’e bu sular taşınıyor oradan saraya ve İstanbul ahalisine dağılıyordu. Bu barajlar, mermer bloklardan yapılma ve birbirine geçme olduğu için bazıları yaklaşık 300 - 400 yıldır ayakta ancak İSKİ özellikle Valide Bendinde tadilat yapacağız diye 4 senedir suyu denize akıtıyor şu anda orası orman olmak üzere. Sözde baraj ama 4 senedir öyle kaldığı için artık ormanlaşmak üzere. Orada hiçbir su biriktirmiyorlar, denize akıtıyorlar. Nedenini sorduğumuz zaman tadilat yapacağız ve depreme karşı riski önleyeceğiz diyorlar.</p> <p>Hiç alakası yok. Yaklaşık 400 - 500 yıldır ayakta duran mermer bloklardan yapılan bu barajların yıkılması mümkün değil. Burası denizden 150 metre yüksekte kayalık zemin üzerine kurulmuş. Depremlerin etkisi olmaz buralarda. Tadilat nedeniyle suyu boşa akıtıyorlar. Geçmişte bu sular boşa akıtılmıyordu, Hacı Osman’da İSKİ’nin su arıtma tesislerinde arıtılarak Sarıyer halkına veriliyordu. Ancak son 4 yıldır bu suları kestiler ve denize akıtılıyor. Orayı da atıl hale getirdiler. Bu bentler tarihi barajdır. O tesisi kullanmıyorlar. Bu barajlar aynı zamanda İstanbul’un hafızası, dünyadaki ender örnekler bunlar. Buraların turizme açılması lazım. Demirlerle korunmasına rağmen insanlar buraya girip piknik yapıyorlar ve kirlilik oluşturuyorlar. İSKİ’nin 4 yıl evvel burası için aldığı 30’a yakın güvenlik personeli bugün İSKİ binasında çalışıyor.</p> <p>Oysa o güvenlik personeli burada bulunmalı. Burada çöp atılmasını engellemek zorunda. Ahşaptan yapılmış padişah hümayun-u vardı burada. Topuzlu Bentte orada otururlarmış. Buraya gelenlerin darp etmesi yüzünden oralarda yok oldu. Bunun sorumlusu tamamıyla İSKİ’dir. Bu tarihin yok olması, bu suların boşa akması, burada yaşanılabilecek boğulma vakalarının sorumlusu İSKİ’dir” dedi.</p>

<p>İSKİ’nin bir yandan İstanbul halkını tasarrufa yönlendirirken diğer yandan denize boşa akıtılan bentlerdeki sular hakkında Çetintaş, “İBB Başkanı, bir çuval para vererek Fatih Sultan Mehmet’in tablosunu getirtti. İnsanların görebildiği özellikle Sultanahmet civarındaki tarihi sarnıçlara falan yatırım yapıyor. Çünkü turistler geliyor. Oysa siz buralara yatırım yapmak zorundasınız. Buralarda turizme açık yerler ve dünya harikası yerler. Her tarafı ormanlarla kaplı ve Belgrad Ormanı’nda 7 tane bent var böyle. Bunların 2 tanesinde şu anda 4 yıldır 24 saat 365 gündür sular denize akıyor. Nasıl aktığını birazdan zaten göreceğiz ve ne kadar israf olduğunu. Bir yandan İSKİ Genel Müdürü ve yetkilileri İstanbul halkına e-mail ve kısa mesaj yoluyla tasarruf yapmaya çağırırken öbür taraftan kendisi suyu boşa akıtıyor. İSKİ’nin bir sürü personeli var istediği zaman zabıtayla işbirliği yapabilir. Asla oto yıkamaları denetlemiyorlar. Oto yıkamalarda bildiğimiz içme suyu kullanılıyor. Tasarrufa davet ediyorlar. Su lazım size, otomobil değil.</p> <p>Dolayısıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı buralardan ve bundan habersiz. Varsa yoksa insanlara görünen yerlerde sadece basına demeç veren, ekran yüzü olmaya devam ediyor. Belediyecilikten uzak çalışmalar yapıyor. Bu tarihi varlıkları bir an evvel harekete geçirmek zorundalar. Ben yılardır bu çalışmaları takip edip, kamuoyuna taşıyorum. İSKİ tarafından bir yıldır bu konuya ilişkin çalışma yapmama rağmen adım atılmadı” ifadelerini kullandı.</p>

<p>Tarihi bentlerdeki suların denize aktığı alanda koku ve kirlilik olduğunu aktaran Zafer Murat Çetintaş, “Bu gördüğünüz dere Topuzlu Bent ile Valide Bendinde biriken suların denize aktığının kanıtıdır. Bu korumayı yapanda İSKİ’dir. Ancak büyük partiküllerin suya karışmaması için mazgal yapmış olmalarına rağmen burası aşırı derecede kokuyor. Oysa temiz su fakat temizlenmediği için bütün partiküller burada birikmiş ve ağır bir koku yapıyor. Kesinlikle kanalizasyon değil burası çünkü bu bölge sadece dere. Topuzlu ve Valide Bendinden boşa akıtılan sular bunlar. Su az gibi görünse de bir yağmurda ya da kışın debisi çok yüksek mazgalı dolduracak şekilde olağanüstü su akıyor. Sadece yazın 1 ay kadar ince bir su geliyor. 11 ay boyunca buradan su denize akıyor” şeklinde konuştu.</p>