Türkiye'de mazot, gübre, ilaç, tohum ve yem gibi tarımsal girdilerin ithalatla sağlanması, dövizdeki artışa bağlı olarak fiyatların sürekli yükselmesine neden oluyor. Sağlıklı beslenmenin vazgeçilmez gıdalarından sebze ve meyve fiyatlarındaki artış, tüketicilerin cebini yakıyor. İstanbul halinin 19 Temmuz tarihli listelerine göre, son bir yılda armutun fiyatı yüzde 525, limonun fiyatı yüzde 289 ve fasulyenin fiyatı yüzde 260 oranında yükseldi.
Gıda Enflasyonu Tırmanıyor
Türkiye’de gıda fiyatlarındaki artış, geçim sıkıntısını derinleştiriyor. Haziran ayında genel gıda enflasyonu aylık yüzde 1.78, yıllık yüzde 68.2 arttı. Asgari ücrete ara zam yapılmaması, bu sorunu daha da büyütüyor. Toptancı hallerinde bazı ürünlerin fiyatları son bir yılda beşe katlanırken, dört kişilik bir ailenin günlük gıda harcamasında sebze ve meyvenin payı yüzde 26’yı aştı. Haziran ayı açlık sınırına göre bu tutar 168 lira. Bugün günlük asgari ücret ise 566 lira.
Üretici Fiyatlarından Raf Fiyatlarına
Cumhuriyet'ten Şehriban Kıraç'ın aktardığına göre, sebze ve meyve, üreticiden tüketiciye ulaşana kadar altı defa el değiştiriyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hal Müdürlüğü'nün 19.07.2023 ve 19.07.2024 tarihleri arasındaki fiyat değişimlerine göre:
- Armut: %525 artışla 50 TL/kg
- Limon: %289 artışla 70 TL/kg
- Taze Fasulye: %260 artışla 90 TL/kg
- Avokado: %150 artışla 50 TL/tane
- Karpuz: %150 artışla 20 TL/kg
- Kiraz: %114 artışla 150 TL/kg
- Sarımsak: %131 artışla 150 TL/kg
- Enginar: %525 artışla 50 TL
Diğer fiyat değişiklikleri:
- Papaz eriği 60 TL’den 80 TL’ye
- Elma 20 TL’den 25 TL’ye
- Kayısı 35 TL’den 60 TL’ye
- Vişne 25 TL’den 60 TL’ye
- Maydanoz demeti 4 TL’den 10 TL’ye
- Sivri biber kilosu 23 TL’den 45 TL’ye
- Domates kilosu 25 TL’den 35 TL’ye
- Patates fiyatı 20 TL’den 15 TL’ye düştü
- Soğanın fiyatı sabit kaldı
Artan Üretim Maliyetleri
Türkiye’de mazot, gübre, ilaç, tohum ve yem gibi tarımsal girdilerin ithalatla sağlanması, dövizdeki artışa bağlı olarak fiyatların sürekli yükselmesine neden oluyor. TÜİK verilerine göre, tarımsal girdi fiyat endeksi mayısta yüzde 53.1 arttı, enerji grubundaki artış yüzde 75.4 oldu. Haziranda Devlet Su İşleri Sulama Birlikleri su bedeline yüzde 60-400 zam yaptı, sulamada kullanılan elektrik fiyatları ise yüzde 30 arttı. Uzmanlara göre, üretim maliyeti yükselen bir ürünün rafa düşük fiyatla gitmesi mümkün değil. Gıda fiyatlarının artmaya devam etmesi bekleniyor.
