Peçenekler, hem Bizans İmparatorluğu hem de Selçuklu Devleti için büyük bir stratejik öneme sahip olmuştur. Peki, Peçenekler kimdir? Peçenekler, ne zaman kuruldu?
PEÇENEKLER KİMDİR?
Peçenekler, Göktürk Devleti döneminde 24 Oğuz boyundan biri olarak kabul edilen bir Türk boyudur. Göktürklerin sağladığı Türk birliğine dahil olmuş olan Peçenekler, tıpkı diğer Türk boyları gibi savaşçı, kalabalık ve konargöçer bir yaşam tarzına sahiptir. Don Nehri’nden Dinyeper Nehri’nin batısına kadar uzanan bölgede yaşamış olan Peçenekler, tarih boyunca çeşitli coğrafyalarda etkili olmuşlardır.
PEÇENEKLER NEREDE KURULDU?
Yapılan tarihi araştırmalar, Peçeneklerin 6. yüzyıl civarında Baykaş ve Issı gölleri etrafında ortaya çıktığını göstermektedir. Göktürklerin yıkılmasının ardından ve Oğuzların baskısı nedeniyle yaşadıkları bölgeyi terk eden Peçenekler, önce Sibirya'ya, ardından Karadeniz’in kuzeyinden geçerek Avrupa'ya kadar ilerlemişlerdir.
PEÇENEKLERİN TARİHİ
24 Oğuz boyundan 19. olarak bilinen Peçenekler, Göktürklerin yıkılması ve Karlukların güçlenmesi üzerine batıya göç eden bir topluluktur. Artan Karluk baskısı sebebiyle Sibirya’ya yerleşen Peçenekler, Hazarlar ile Oğuzlar tarafından sıkıştırılmış ve Karadeniz’in kuzeyinden geçerek Volga ve Ural nehirleri arasındaki bölgeye yerleşmişlerdir.
Peçenekler, Kafkasya, Balkanlar ve Doğu Avrupa'ya sayısız akın gerçekleştirmiştir. Özellikle Ruslar üzerine 915 yılında gerçekleştirdikleri akınlar, Rusların Karadeniz’e inmesini ve Balkanlara yayılmasını önlemekte önemli bir rol oynamıştır.
PEÇENEKLER VE BİZANS İMPARATORLUĞU
Peçenekler, Bizans İmparatorluğu ile dostane ilişkiler kurarak, Rusların Karadeniz ve Balkanlarla olan bağlantısını kesmişlerdir. Zamanla, Bizans ile olan ilişkiler nedeniyle milli benliklerini kaybedip Hristiyanlığı benimseyen Peçenekler, Bizans ordularında paralı asker olarak görev yapmışlardır. 1071 yılında Malazgirt Savaşı'nda Bizans saflarında savaşmış, ancak savaşın ilerleyen kısımlarında Selçuklu ordusuna katılarak Selçukluların zaferine katkıda bulunmuşlardır.
PEÇENEKLER VE SELÇUKLU İMPARATORLUĞU
Peçenekler, Selçuklu Devleti ile olan yakın ilişkileri sayesinde Anadolu'ya önemli katkılarda bulunmuşlardır. Miryokefalon Savaşı'nda Anadolu Selçukluları ile birlikte hareket eden Peçenekler, bu savaşta Selçuklulara destek vererek önemli bir rol oynamışlardır.
PEÇENEKLER NASIL YOK OLDU?
Peçenekler, Bizans İmparatorluğu ile olan anlaşmazlıklar nedeniyle tarih sahnesinden silinmişlerdir. 1091 yılında Bizans İmparatorluğu ile Kıpçaklar arasında yapılan savaşta Peçenekler mağlup olmuş ve siyasi hayatları sona ermiştir. Bu tarihten sonra Balkanlara doğru hızla dağılan Peçenekler, Slavlaşarak Türklüklerini muhafaza edememişlerdir.
PEÇENEKLERİN TÜRK TARİHİNDEKİ ÖNEMİ
Peçeneklerin Türk tarihindeki en önemli yeri, 1071 yılında gerçekleşen Malazgirt Savaşı’nda ortaya çıkmıştır. Peçenekler, savaşın başında Bizans ordusunda paralı asker olarak bulunmuş, saf değiştirerek Selçuklu Devleti’nin yanında savaşa katılmıştır. Bu hamleleri, savaşın Selçuklular tarafından kazanılmasında ve Anadolu’nun kapılarının Türklere açılmasında büyük bir pay sahibi olmalarını sağlamıştır.
PEÇENEKLER İSTANBUL'U KUŞATTI MI?
Peçenekler tarihte iki kez İstanbul'u kuşatmışlardır. İlk kuşatma 1047 yılında gerçekleşmiş olup, Peçenekler, Hazarlar ve Ruslar ile birlikte hareket etmiştir. Ancak, bu kuşatma 4 gün süren bir çabanın ardından başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bu kuşatmalar, Peçeneklerin Bizans İmparatorluğu üzerindeki etkilerini ve İstanbul üzerindeki stratejik amaçlarını göstermektedir.