Bölgenin kültürel ve tarihi değerlerine katkıda bulunma amacıyla, Ankara'nın Çankaya İlçesi Yaşamkent Mahallesi sınırları içerisinde yer alan ve mükerrer olan "3222/1. Cadde", Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından "Prof. Dr. Halil İnalcık Caddesi" olarak değiştirildi. Sokak isminin değiştirilmesinin ardından Prof. Dr. Halil İnalcık’ın Ankara'ya yaptığı çalışmalar merak edilmeye başlandı.İşte Prof. Dr. Halil İnalcık'ın Başkent Ankara için önemi,
İnalcık’ın ailesi, 1924 yılında Ankara'ya yerleşmiş, bu şehirle olan bağı böylece başlamıştır. İnalcık, 1923-1930 yılları arasında Ankara Gazi Mektebi'nde eğitim almış,1936 yılında Ankara Üniversitesi'nde yüksek öğrenimine başlamış ve 1940 yılında mezun olduktan sonra aynı fakültede asistan olarak akademik hayatına devam etmiştir. 1942 yılında Tanzimat ve Bulgar Meselesi adlı doktora teziyle akademik unvanını almış, 1943'te ise Viyana'da "Büyük Ricat" adlı çalışmasıyla doçentliğe atanmıştır. İnalcık, 1972 yılında Ankara Üniversitesi’nden emekli olduktan sonra Chicago Üniversitesi’nde Osmanlı Tarihi Kürsüsünü kurmuş ve 1986 yılında bu üniversiteden de emekliye ayrılmıştır. Prof. Dr. Halil İnalcık, Türk tarihçiliğinde önemli bir yere sahip olup, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde 32 yıl hizmet vermiştir. 1993 yılında ise Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümünü kurarak akademik kariyerine devam etmiştir.
Prof. Dr. Halil İnalcık, 25 Temmuz 2016 tarihinde, 100 yaşında yaşamını yitirmiştir. Ölümünün ardından Bilkent ve Ankara Üniversiteleri'nde düzenlenen törenlerle anılmıştır. İnalcık, 1977'den itibaren Hacettepe Üniversitesinde düzenlenen 11 uluslararası kongreye öncülük etmiştir. 2003 yılında Bilkent Üniversitesi'nde Halil İnalcık Center for Ottoman Studies adlı bir merkez kuran İnalcık, yıllar içinde topladığı belge ve defterlerin yanı sıra yarım kalmış araştırma metinlerini ve 1000’den fazla ayrı basımı bu merkeze bağışlamıştır.
Ankara'nın Çankaya İlçesi Yaşamkent Mahallesinde bulunan cadde isminin Prof. Dr. Halil İnalcık Caddesi olarak değiştirilmesi, sadece anısını yaşatmakla kalmayacak, aynı zamanda Ankara’nın tarihi ve kültürel mirasının korunmasına da katkı sağlayacaktır.
Prof. Dr. Halil İnalcık kimdir?
Osmanlı-Türk tarihine yaptığı önemli katkılarla tanınan Halil İnalcık, hem siyasi ve ekonomik konularda hem de kültür ve medeniyet tarihi alanında orijinal eserler üretmiştir. "The Ottoman Empire: The Classical Age 1300-1600" ve "An Economic and Social History of the Ottoman Empire" gibi eserleri, dünya üniversitelerinde başlıca ders kitapları arasında yer alırken, tüm Balkan dillerine ve Arapçaya çevrilmiştir. İnalcık, tarih alanındaki üstün çalışmaları ve yetiştirdiği öğrenciler sayesinde "Şeyh-ûl Müverrihin" (Tarihçilerin şeyhi) ve "Tarihçilerin Kutbu" gibi unvanlarla anılmaktadır. Halil İnalcık, 7 Eylül 1915 tarihinde İstanbul'da doğmuştur. Babası Kırım göçmenlerinden Seyit Osman Nuri Bey, annesi ise Ayşe Bahriye Hanım'dır. Ailesi, 1924 yılında Ankara'ya yerleşmiştir. 1923-1930 yılları arasında Ankara Gazi Mektebi'nde ve bir yıl Sivas Muallim Mektebi'nde eğitim almıştır. Orta tahsilini 1931 yılında Gazi Muallim Mektebi'nde tamamladıktan sonra Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebi'nde lise tahsiline devam etmiştir. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yeni Çağ Tarihi Bölümünde yüksek öğrenimine başlamış, 1940 yılında mezun olduktan sonra fakültede asistanlık yapmıştır. 1942 yılında "Tanzimat ve Bulgar Meselesi" adlı doktora tezini sunmuş ve 1943'te Viyana'dan "Büyük Ricat’a Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı" başlıklı teziyle doçentlik unvanını almıştır. Uzun yıllar Ankara Üniversitesi'nde Osmanlı ve Avrupa tarihi üzerine dersler veren İnalcık, 1947 yılında Türk Tarih Kurumu (TTK) üyeliğine seçilmiştir. 1949'da İngiltere'ye giderek British Museum'da Türkçe yazmalar üzerinde çalışmış ve Osmanlı tarihine ait kayıtları toplamıştır. 1951 yılında Türkiye'ye dönerek Bursa Şer'iyye Sicilleri üzerine çalışmalara başlamıştır. Bu süreçte, sicillerin temizlenmesi ve ciltlenmesi için girişimlerde bulunmuştur. 1952 yılında "Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği" tezi ile profesörlük unvanını almıştır.
İnalcık, 1972 yılında Chicago Üniversitesi'nde Osmanlı Tarihi Kürsüsünü kurmuş ve 1973 yılında "The Ottoman Empire: The Classical Age 1300-1600" adlı kitabını yayımlamıştır. Ayrıca, "International Association for Social and Economic History of Turkey" adlı uluslararası bir birlik kurarak, Osmanlı/Türk tarihi araştırmalarının yeni bilgi ve bulgularının paylaşımını teşvik etmiştir. 1986 yılında Chicago Üniversitesi'nden emekli olan İnalcık, 1993 yılında Bilkent Üniversitesi'nde Tarih Bölümünü kurmuştur. 23 yıl boyunca burada yüksek lisans ve doktora öğrencilerine seminer dersi vermiştir. 2003 yılında Bilkent Üniversitesi'nde Halil İnalcık Center for Ottoman Studies adlı bir merkez kurmuş, yıllar boyunca topladığı belge ve defterlerin kopyalarını bu merkeze bağışlamıştır.
İnalcık, Osmanlı Türkçesi’ni iyi düzeyde bilmesinin yanı sıra İngilizce, Fransızca, Almanca gibi dillerde de yetkinlik göstermiştir. Ayrıca, Arapça, Farsça ve İtalyanca gibi dillerde orta düzeyde bilgi sahibidir. 20. yüzyılın sonlarına doğru, Cambridge'de bulunan Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından sosyal bilimler alanında sayılı 2000 bilim insanı arasında gösterilmiştir. İnalcık, Macaristan Cumhurbaşkanı tarafından 2003 yılında Macaristan Liyakat Nişanı ile ödüllendirilmiş, ayrıca 2005 yılında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'nü almıştır. 2011 yılında Kral Faysal Ödülü ile de onurlandırılmıştır. Ayrıca birçok üniversiteden fahri doktoralar almıştır.
Halil İnalcık'ın Eserleri
İnalcık’ın başlıca eserleri arasında şunlar yer almaktadır:
- "The Ottoman Empire: The Classical Age 1300-1600"
- "Studies in Ottoman Social and Economic History"
- "The Middle East and the Balkans under the Ottoman Empire"
- "An Economic and Social History of the Ottoman Empire" (Donald Quataert ile birlikte)
- "Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi" (Cilt 1 ve 2)
Halil İnalcık, 100 Yıllık Çınar belgeseli ile anılmış, Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi'nde Halil İnalcık Koleksiyonu oluşturulmuş ve Antalya'da onun anısına bir anıt yapılmıştır. Eserleri ve tarihi katkılarıyla Türk tarihine önemli izler bırakmıştır.