“1 Nisan” şakasının ne zaman, nerede ortaya çıktığı merak konusudur...
Yaptığımız araştırmalarda elde ettiğimiz sonuç; bu konuda birçok görüş bulunduğu, ancak, genel kabul gören “tez”in 16. yüzyılda Fransa’da kutlandığı yönünde...
Tüm dünyada benimsenen görüşe göre, 1 Nisan 405 yaşında. Fransa Kralı IX. Charles’ın iktidarda olduğu dönemde, yeni yılın 25 Mart’ta başladığı kabul ediliyordu.
Fransızlar bir hafta devam eden eğlencelerle yeni yılın gelişini kutluyorlardı...
Fakat Kral Charles, 1595 yılında çıkarttığı bir fermanla ülkede kullanılan takvimi “miladi”ye çevirdi.
Bu durumda 1 Nisan’da kutlanan yılbaşı 1 Ocak’a kaydı.
Ancak, alışkanlıklarından kolay vazgeçemeyen Fransızlar, 25 Mart-1 Nisan arasındaki eski yılbaşı kutlamalarını terk etmedi.
Hatta işin içine sürpriz hediyeler, değişik şaka ve yalan motifleri de katılır oldu. Bu durum giderek yaygınlaştı ve “Nisan Bir” şakalarına dönüştü.
1 Nisan şakaları Batı'ya özgü bir gelenek olsa da Arap dünyası da bu uygulamaya katılıyor.
Hatta bu şakalar, halk tarafından o kadar ciddiye alınıyor ki, bazen can sıkıcı gelişmeler yaşanabiliyor.
İngiliz The Guardian Gazetesi'nin köşe yazarlarından Brian Whitaker’ın, Ortadoğu'da son yıllarda çıkan şakaları derlediği bilgilere göre, Arap dünyasında genel olarak Hicri takvim kullanılıyor.
Ancak takvimdeki farklılık, insanların 1 Nisan eğlencesine katılmasına engel değil.
ŞAKALARA 22 YIL ÖNCESİNDEN ÖRNEKLER
Kuveyt'te bir gazete 2001 yılında, 20 yıldır Emir'in Sarayı'nın karşısındaki en yükseği 187 metre olan üçüz kulelerin yeniden yapılanma çerçevesinde kırsal bölgeye taşınacağını haber verdi. Okuyucular o kadar heyecanlandı ki, çok sayıda kişi taşınma operasyonunu izlemeye gitti. Kimi ise gazeteyi arayarak Kuveyt'in sembolü olan bu kulelerin taşınmasına karşı çıktı. Sonradan ise şaka olduğu anlaşıldı.
*
Ülke henüz darmadağın edilmemişti…
Irak lideri Saddam Hüseyin'in oğlu Uday sahibi olduğu Babil gazetesinin birinci sayfasında, Irak halkına gıda rotasyonunun artırılacağını müjdeledi. Ancak arka sayfada bunun bir şaka olduğunu gören Iraklılar, bu ‘espriye’ gülemedi.
*
1 Nisan şakalarına din adamları pek sıcak bakmaz.
Suudi Arabistan Baş Müftüsü, Müslümanları 1 Nisan şakalarına katılmamaları konusunda uyarmış, ‘‘Üç durum dışında yalan söylemek kesinlikle yasaklanmıştır’’ demişti. Ancak, insanları barıştırmak bir erkeğin ya da kadının onurunu korumak için yalanın mubah olduğuna işaret edilmişti.
*
İnternet'te ‘‘www.bourgue. org’’ isimli dedikodu sitesinde Kanada Maliye Bakanı Paul Martin'in, sığır ve ördek yetiştirmek üzere istifa etmeye hazırlandığı haber verildi. Bunun üzerine borsada satışlar başladı ve Kanada doları, Amerikan dolarına karşı hızla değer kaybetti. Şaka olduğu anlaşılınca Kanada doları toparlanabildi.
*
Çin'in başkenti Pekin'de bir kişi, 1 Nisan şakası olarak, telekomünikasyon binasını havaya uçurmakla tehdit edince, gözaltına alındı. Binanın santral görevlisine telefon açarak, “Yarın çalışmaya gitmeyin, çünkü binayı havaya uçuracağım” diyen kişi, sorgusu sırasında “1 Nisan şakası yaptığını” söyledi.
*
Yıllar önce Norveç’te görülen bir gazete haberi ise, okuyanları hayal kırıklığına uğratmıştı. Yine bir 1 Nisan günü gazetelerini açan Oslolular, elektronik hesap makinelerinde meydana gelen bir arızadan dolayı fazla olarak tahakkuk ettirilen vergilerin kendilerine ödeneceğini okuyordu. Ertesi gün bunun bir şaka olduğunu öğrenenlerde kahkahadan çok öfke vardı.
